ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ ΓΝΩΡΙΜΙΑΣ
Στην πρώτη επαφή μας με το φυτό, πρέπει να ψάξουμε να βρούμε τα θετικά και τα αρνητικά στοιχεία του πριν αρχίσουμε να εργαζόμαστε πάνω σε αυτό. Γι’ αυτό είναι απαραίτητο να ακολουθήσουμε κάποιες βασικές ενέργειες που, αν και είναι απλές και ανιαρές, θα βοηθήσουν να σχηματίσουμε και να απομνημονεύσουμε την εικόνα του προ-μπονσάι σε όλες του τις πλευρές. Αυτό θα μας επιτρέψει να κάνουμε τις όποιες επιλογές μας με μεγαλύτερη σιγουριά.
(Πηγή: bonsaimary.com)
Αρχικές Ενέργειες
# Έλεγχος του σημείου αρχής της βάσης του κορμού.
Βγάζουμε από την γλάστρα το πλεονάζον χώμα για να ελέγξουμε καλύτερα το σημείο όπου αρχίζει να σχηματίζεται το πόδι του φυτού. Εάν το φυτό βρίσκεται σε πλαστική γλάστρα, μπορούμε να κόψουμε ένα τμήμα της, ώστε να μην υπάρχουν εμπόδια κατά τη διάρκεια των εργασιών.
# Αφαίρεση πλεονασμάτων
Αφαιρούμε αυτό που σίγουρα είναι αντιαισθητικό και περιττό:
. Κλαδιά πολύ χαμηλά.
. Κλαδιά με διάμετρο δυσανάλογη με αυτή του κορμού.
. Σημεία πολύ κυλινδρικά.
. Κλαδιά πολύ αδύνατα.
. Αφαίρεση βλαστών στην βάση κλαδιών, ατονικών κλπ
Στην αφαίρεση κλαδιών καλό θα είναι να αφήνουμε ένα τμήμα, ώστε στο μέλλον να μπορούμε να σχηματίσουμε κάποιο jin ή να επεξεργαστούμε το ξερό τμήμα.
# Καθαρισμός κορμού
Σε ειδικές περιπτώσεις φυτών, όπως Taxus και Junuperus, είναι απαραίτητο να καθαρίζουμε τον κορμό με τέτοιο τρόπο, ώστε να αναδείξουμε τη φυσική κίνηση των φλεβών, αλλά και να ανακαλύψουμε τα ατροφικά και ξερά τμήματα του κορμού.
(πηγή: artofbonsai.org)
ΑΙΣΘΗΤΙΚΗ ΕΠΑΦΗ
Εφ’ όσον φανερώθηκε η φυσική κίνηση του κορμού, τα θετικά και τα αρνητικά στοιχεία του φυτού, μπορούμε τώρα να ασχοληθούμε με τις βασικές αισθητικές επιλογές.
Αρχικές Ενέργειες
# Επιλογή πρόσοψης
Περιστρέφουμε τη γλάστρα με το φυτό προσπαθώντας να βρούμε την καλύτερη πιθανή όψη ή τουλάχιστον αυτή με το μεγαλύτερο ενδιαφέρον.
# Γωνία κλίσης
Έχοντας στο μυαλό μας ότι εργαζόμαστε σε 3 διαστάσεις, είναι καλό να ψάχνουμε για επιλογές στο σχήμα και την κλίση. Έτσι για αρχή μπορούμε να τοποθετήσουμε στην άκρη του κάτω μέρους της γλάστρας ένα κομμάτι ξύλο, μια πέτρα ή κάτι άλλο, αλλάζοντας έτσι τη γωνία κλίσεως και να παρατηρήσουμε το νέο σχήμα. Επαναλαμβάνουμε το ίδιο και στις άλλες άκρες.
# Παράμετροι επιλογής πρόσοψης
Έλεγχος των πιο κοινών παραμέτρων:
. Πορεία των φυσικών φλεβών στον κορμό
. Έρευνα της αλλαγής πορείας του κεντρικού κορμού
. Έρευνα για τριγωνικότητα του φυλλώματος ή μία οπτική απάτη που θα μας δώσει αυτό το αποτέλεσμα
. Διάταξη των κλαδιών
. Συνεχόμενη ακολουθία της φλέβας που μεταφέρει τον χυμό από τις ρίζες στα κλαδιά.
ΟΡΙΣΜΟΣ ΤΩΝ ΞΕΡΩΝ ΤΜΗΜΑΤΩΝ
Η κατεργασία του ξερού ξύλου είναι μία μορφή των μπονσάι που ενώνει την αισθητική με την τέχνη της γλυπτικής. Και με αυτή την αναπαράσταση δίνουμε ένα διακοσμητικό στοιχείο.
Αρχικές Ενέργειες
# Αποφλοίωση
Αποφλοιώνοντας τα σημεία όπου θα σχηματίσουμε το ξερό τμήμα μπορούμε να έχουμε χοντρικά τη μελλοντική εικόνα του δέντρου.
# Χάραξη jin και shari
Με κοπτικά και ηλεκτρικά εργαλεία είναι δυνατό να αποπερατώσουμε με πιστευτό και φυσικό τρόπο τα ξερά τμήματα
. Προβάλλοντας τη φυσική πορεία/διαδρομή της ξύλινης ζώνης
. Σκάβοντας κανάλια σε διάφορα ύψη, ώστε να μη δώσουμε την εικόνα του επίπεδου.
(Πηγή: aidobonsai.com)
Παράμετροι επιλογής
Έλεγχος των πιο κοινών παραμέτρων:
. Πορεία των φυσικών φλεβών του κορμού
. Έρευνα της αλλαγής πορείας του κεντρικού κορμού
. Επαναφορά του μεγέθους των jin σύμφωνα με τη μορφή και τη γραμμή του μελλοντικού μπονσάι
Μικρά τρίκ
Με ένα μικρό καμινέτο μπορούμε να γεράσουμε πρόωρα το φρεσκο-επεξεργασμένο ξύλο. Έπειτα με μία συρματόβουρτσα το τρίβουμε, δίνοντας έτσι μία φυσική μορφή (όσο μπορεί να είναι αυτή). Αν περάσουμε το ξερό ξύλο με υγρό για jin, μπορούμε να δώσουμε διαβαθμίσεις ανοικτού και σκούρου χρωματισμού προσθέτοντας λίγη σινική μελάνη. Αυτές οι διαβαθμίσεις του γκρι θα δώσουν την αίσθηση της αληθοφάνειας και του περάσματος του χρόνου.
ΑΙΣΘΗΤΙΚΕΣ ΕΠΙΛΟΓΕΣ
Εφ’ όσον μέχρι εδώ καταφέραμε να δημιουργήσουμε μια καλή βάση για το μελλοντικό μας μπονσάι, είναι καιρός να εξετάσουμε και τις αισθητικές επιλογές. Σε αυτό το σημείο είναι πιθανόη αρχική πρόσοψη που είχαμε επιλέξει να υποστεί κάποια διαφοροποίηση.
Αρχικές Ενέργειες
# Έλεγχος του φυτού
Έστω και αν είχαμε εξ αρχής κάποια ιδέα για τη δυναμικότητα του φυτού, τώρα πρέπει να επανεξετάσουμε μήπως και υπάρχουν κάποια όρια στη διαμόρφωση.
. Ζωτικότητα/ανθηρότητα
. Ελαστικότητα του ξύλου
. Στάδιο προετοιμασίας και καλλιέργειας/ανάπτυξης
. Ιδιαιτερότητες του φυτού πάνω στο οποίο εργαζόμαστε
# Εκμεταλλεύσιμες τεχνικές.
Για να προχωρήσουμε με σωστό τρόπο πρέπει να έχουμε γνώση των ικανοτήτων και των ορίων μας, διαφορετικά θα εμπλακούμε σε μια εργασία με αμφίβολο, και πιθανώς βλαβερό, αποτέλεσμα για το δέντρο μας. Είναι βασικό να έχουμε κάνει ένα σχέδιο των τεχνικών που γνωρίζουμε και την εφαρμογή αυτών ανάλογα με την περίπτωση. Έτσι θα κάνουμε σωστές επιλογές.
# Λίγες τεχνικές
Ένας μικρός έλεγχος των τεχνικών που θα πρέπει να γνωρίζουμε:
. Τύλιγμα του κορμού-κλαδιών με «ράφια» ή κάτι ανάλογο
. Συρμάτωμα
. Συρμάτωμα χοντρών κλαδιών
. Σχίσιμο χοντρών κλαδιών για αλλαγή γωνίας κλίσεως
. Αυλάκωση κορμού-κλαδιών
. Προστασία του κορμού
. Χρησιμοποίηση κηδεμόνων
ΤΟΠΟΘΕΤΗΣΗ ΤΩΝ ΚΛΑΔΙΩΝ
Πρέπει να είναι κατανοητό ότι δεν μπορούν όλα τα φυτά να φτάσουν αμέσως σε ένα μεσαίο ή υψηλό αισθητικό επίπεδο. Όταν το φυτό παρουσιάζει αδύναμη ανάπτυξη ή φτωχή παρουσία κλαδιών, τότε είναι καλύτερα να το αφήσουμε να δυναμώσει, ώσπου να έχει την αντοχή και τις ροδιαγραφές που θα μας επιτρέπουν να προχωρήσουμε στις εργασίες και τα σχέδιά μας.
Αρχικές Ενέργειες
# Καθορισμός του κορμού
Με τις τεχνικές που προαναφέραμε είναι δυνατό να προκαλέσουμε κάποια καλύτερη κίνηση του κορμού ή να τον μετακινήσουμε από τη βάση του αλλάζοντας γωνία, ώστε να ταιριάζει αρμονικά πια με τη συνολική εικόνα.
# Καθορισμός των κλαδιών
Με το συρμάτωμα καθορίζουμε τη θέση των κλαδιών/ του φυλλώματος με αρμονικό τρόπο, δηλαδή σε βαθμίδες, ώστε η γενική εικόνα να είναι πιστευτή.
# Σύνθεση των πάλκων
Με ψιλό σύρμα είναι δυνατό να δώσουμε μια πρώτη μορφή στα πάλκα, δηλαδή στα επίπεδα του φυλλώματος. Αυτό θα επιτρέψει την ομοιογενή επαφή του φυτού με τον αέρα και τον ήλιο και βέβαια την καλύτερη ανάπτυξη.
# Τεχνάσματα
Κατά τη διάρκεια του πρώτου σχηματισμού του φυλλώματος, καλό θα είναι να έχουμε κρατήσει κάποιο εφεδρικό κλαδί, για την περίπτωση που κάτι πάει άσχημα, ενώ έτσι θα βοηθήσουμε και το φυτό να αναπτυχθεί λόγω της αυξημένης ζήτησης χυμού.
(πηγή: easternleaf.com)
ΜΕΤΕΠΕΙΤΑ ΦΡΟΝΤΙΔΕΣ
Κάθε εργασία που γίνεται πάνω σ’ ένα φυτό, το φέρνει σε μία αγχώδη κατάσταση (stress). Έτσι για παράδειγμα, το συρμάτωμα εξασκεί μία πίεση, αναγκάζοντας το φυτό να αντιδράσει ανάλογα. Το λύγισμα μπορεί να επιφέρει ραγίσματα στις τροφοδοτικές φλέβες, με αποτέλεσμα τη διακοπή του χυμού προς ορισμένα σημεία ή έστω τη μείωση τροφοδοσίας. Γι' αυτό λοιπόν τα δέντρα έχουν ανάγκη από κάποιες επιπλέον φροντίδες.
Αρχικές Ενέργειες
# Τοποθέτηση/θέση
Τοποθετούμε το δέντρο σε σκιερό σημείο για 3-4 εβδομάδες, μακριά από τους ανέμους και τις απότομες θερμικές μεταβολές.
# Λίπανση
Εάν κλαδέψαμε το φύλλωμα αρκετά, οι ρίζες του δέντρου έχουν δύναμη, οπότε δεν χρειάζεται να προσφύγουμε στην λίπανση.
# Βιταμίνες
Εάν το φυτό καταπονήθηκε πάρα πολύ με επιθετικές εργασίες, είναι ενδεδειγμένο να το βοηθήσουμε με την παροχή βιταμινών, χωρίς όμως να υπερβάλουμε με τη δοσολογία.
# Πότισμα
Και το πότισμα θα είναι ανάλογο με την ποσότητα του φυλλώματος που έχει απομείνει στο δέντρο. και αυτό γιατί η ζήτηση νερού από τις ρίζες θα είναι μικρότερη.
# Ριζικό σύστημα
Το φυτό μετά από τις εργασίες έχει ανάγκη να εξισορροπήσει την κατάστασή του και στον μετέπειτα χρόνο αυτό το ίδιο θα αποφασίσει και θα επιλέξει τις χρήσιμες ρίζες του και πιθανώς να μειώσει το ριζικό του σύστημα, αν το θεωρήσει περιττό.
# Πρόληψη
Το φυτό μετά από τις εργασίες είναι αδύναμο και εκτεθειμένο σε παθολογικούς κινδύνους. Για τον λόγο αυτό πρέπει να το παρακολουθούμε συχνά, ώστε ν’ αποφύγουμε μολύνσεις που θα αποδυνάμωναν περισσότερο το φυτό, με αποτέλεσμα τον θάνατό του.
ΠΡΟΣΟΧΗ
Τα παραπάνω είναι μια πρώτη θεωρητική επαφή με τις εργασίες που θα αρχίσει να κάνει κάποιος νέος στον χώρο. Θα σχηματίσει όμως μια εικόνα αναφορικά με τον τρόπο λειτουργίας και τη διαδρομή που πρέπει να ακολουθήσει για τον σχηματισμό/τη δημιουργία ενός προ-μπονσάι. Από αυτό το σημείο κι έπειτα καλό θα είναι να ζητήσει τη βοήθεια πιο έμπειρων ατόμων, ώστε να μάθει σωστά και επί της πράξεως όλα τα προαναφερθέντα.