Ο Ιταμος (επιστημονική ονομασία:Taxus,ελλ. Τάξος ο ραγώδης) είναι ένα κωνοφόρο στη δυτική, κεντρική και νότια Ευρώπη, τη βορειοδυτική Αφρική, το βόρειο Ιράν και τη νοτιοδυτική Ασία. Συναντάται αυτοφυές στη χώρα μας, σε μεγάλο υψόμετρο, συνήθως μέσα σε δάση ελάτης ή οξιάς.

Πρόκειται για αειθαλές δέντρο μικρού έως μεσαίου μεγέθους, με ύψος που συνήθως φθάνει τα 10-20 μέτρα (σε εξαιρετικές περιπτώσεις μπορεί να φθάσει τα 28 μέτρα) και διάμετρο  κορμού που φθάνει έως τα 2 μέτρα (σε εξαιρετικές περιπτώσεις μπορεί να φθάσει τα 4 μέτρα). Ο κορμός είναι χρώματος καφέ, λεπτός, φολιδωτός. Τα φύλλα του είναι λογχοειδή, μακρόστενα, επίπεδα, σκούρου πράσινου χρώματος με μήκος που φθάνει τα 4 εκατοστά, εξαιρετικά τοξικά.

1

Το ξύλο του είναι καστανοκόκκινο, σκληρό και ανθεκτικό.

Ο Τάξος απαντάται συχνά στους αυλόγυρους εκκλησιών της Μεγ. Βρετανίας και της Γαλλίας (ειδικά στην περιοχή της Νορμανδίας).

Ένα βασικό χαρακτηριστικό του Τάξου είναι το ξεφλούδισμα του φλοιού του, που κάνει το δέντρο να φαίνεται παλιό, κάτι που εκτιμάται ιδιαίτερα στα δέντρα bonsai.

Σαν δέντρο είναι από τα λίγα που έχουν την ικανότητα να αντέχουν σε βαθιά σκιά για αυτό και συχνά βρίσκονται σε δάση κάτω από υψηλότερα φυλλοβόλα ή αειθαλή δέντρα όπου αναπτύσσονται σε χαμηλά επίπεδα ηλιακού φωτός.

2

Πολύ παλιά δείγματα Τάξων βρίσκονται διασκορπισμένα στην Ευρώπη κυρίως στην Αγγλία σε αυλές και περίβολους εκκλησιών. Η πρακτική αυτή να φυτεύονται εκεί, ανάγεται στους μεσαιωνικούς χρόνους που οι ενορίες ήταν υποχρεωμένες να κατασκευάζουν τόξα φτιαγμένα από Τάξους. Επίσης οι περίβολοι των ναών ήταν από τα λίγα περιφραγμένα μέρη στον μεσαίωνα και έτσι φυτεύοντας Τάξους μόνο εντός του περιβόλου προστάτευαν τα ζώα από τα δηλητηριώδη φύλλα και καρπούς του δέντρου.

3

Το Taxus baccata, ο ευρωπαικός Τάξος που μας ενδιαφέρει περισσότερο μπορεί να φτάσει σε ηλικία 400-600 ετών. Μερικά δείγματα ζουν περισσότερο, αλλά η ηλικία τους συχνά υπερεκτιμάται. Κάποια δέντρα στην Βρετανία περίπου στα δέκα πιστεύεται ότι χρονολογούνται πριν από το 10ο αιώνα.

4

Η πιθανή ηλικία τους είναι αδύνατο να προσδιοριστεί με ακρίβεια και η μέτρηση τους υπόκειται σε μεγάλες δυσκολίες. Τα κλαδιά των Τάξων έχουν την τάση μεγαλώνοντας να γίνονται κοίλα στο εσωτερικό τους κάνοντας αδύνατη την χρονολόγηση με τους δακτυλίους. Υπάρχουν ισχυρισμοί τόσο υψηλοί για δέντρα 5,000-9,500 ετών αλλά στοιχεία που βασίζονται σε ρυθμούς ανάπτυξης και σε αρχαιολογικά συμπεράσματα των περιοχών που βρίσκονται τα δέντρα αυτά δείχνουν ότι τα αρχαιότερα δέντρα (όπως το Fortingall Yew στο Perthshire, Σκωτία) πιθανώς να είναι 2.000 ετών.

5

Ακόμη και με αυτή την χαμηλότερη εκτίμηση, το Taxus baccata είναι ένας από τους αρχαιότερους ζώντες φυτικούς οργανισμούς στην Ευρώπη.

 

Καλλιέργεια του Taxus Baccata ως bonsai