Όπως όλες οι τέχνες, έτσι και τα bonsai υπακούουν σε μια σειρά συμβάσεων, κατευθυντήριων γραμμών και κανόνων. Η λέξη «κανόνας» είναι ίσως η χειρότερη λέξη για να περιγράψει κανείς αυτό που οι καλλιτέχνες κάνουν για να δημιουργήσουν bonsai, αλλά είναι η λέξη που οι περισσότεροι χρησιμοποιούν. Αυτοί οι κανόνες δεν έχουν γραφεί σε κάποια πέτρα όπως οι “10 Εντολές “ και συχνά καταλύονται όποτε οι περιστάσεις το απαιτούν, αλλά είναι έξοχοι οδηγοί για τη δημιουργία ενός όμορφου bonsai και ανεκτίμητοι για άτομα που ξεκινούν να μάθουν την τέχνη. Απλοποιούν σημαντικά ζητήματα που διαφορετικά θα αποτελούσαν μια απαιτητική σειρά αποφάσεων.

bosai-tree

Έρχονται κυρίως από την ιαπωνική κουλτούρα και παράδοση των bonsaiτων τελευταίων αιώνων. Όλα αυτά τα «πρέπει» και «δεν πρέπει» μπορεί να γίνονται κουραστικά, αλλά τελικά δεν είναι τίποτε άλλο από μια ανάλυση του τι «δουλεύει» και τι όχι στη δημιουργία ενός bonsai. Σχεδόν οποιοσδήποτε μπορεί να δημιουργήσει ένα αξιοπρεπές bonsai ακολουθώντας τους κανόνες αυτούς, ανεξάρτητα από το αν διαθέτει κάποιο φυσικό ταλέντο για αυτό. Φυσικά ένα πολύ καλό bonsai θα συνεχίσει να εξαρτάται από το ταλέντο, την πείρα, την έμπνευση και πολλές φορές την τύχη, αλλά πάντα και από μια γενικότερη συμμόρφωση προς αυτούς τους κανόνες.

 

Κανόνες που αφορούν το κορμό:

  • Το ύψος του δέντρου πρέπει να είναι 6 φορές η διάμετρος του κορμού στη βάση του.
  • Ο κορμός πρέπει να γέρνει ελαφρά προς τον παρατηρητή.
  • Ο κορμός πρέπει ναι είναι πιο φαρδύς στη βάση του για να “στερεώνει” οπτικά το δέντρο.
  • Ο κορμός πρέπει να γίνεται κωνικός όσο ανεβαίνει. Δεν πρέπει να υπάρχει ανάποδη κωνικότητα

1

  • Στους εμβολιασμούς δέντρων θα πρέπει το υποκείμενο του εμβολιασμού (κάτω μέρος) να ταιριάζει με το εμβόλιο (πάνω μέρος), έτσι ώστε να μην είναι έντονα διακριτά, ή η ένωση να γίνεται τόσο χαμηλά, ώστε να εξαφανίζεται τελικά μέσα στο nebari του δέντρου.  

2

  • Οι καμπύλες του κορμού δεν θα πρέπει να οδηγούν στο αποτέλεσμα που ονομάζεται γενικότερα “στήθος περιστεριού” ( καμπυλότητα κατευθείαν προς τον παρατηρητή).
  • Ο κορμός δεν πρέπει να κινείται πίσω στον εαυτό του. Είναι ένας από τους κανόνες που είναι δύσκολο να εξηγηθεί. Σχετίζεται με την “ροή” του δέντρου. Ένας κορμός που κινείται πίσω στον εαυτό του δημιουργεί μία καμπύλη C.
  • Στον μη κανονικό όρθιο ρυθμό, οι πολλές καμπύλες S πρέπει να αποφεύγονται.

3

  • Όπως ένα δέντρο ανεβαίνει, οι καμπύλες πρέπει να είναι πιο κοντά (σε σχέση με την τοποθέτηση των κλαδιών).
  • Οι κορμοί σε δίδυμα δέντρα πρέπει να διαχωρίζονται στη βάση και όχι ψηλότερα.

4

 

 

Κανόνες που αφορούν το nebari:

  • Οι ρίζες πρέπει να εξέρχονται κυκλικά από τη βάση του κορμού.
  • Δεν πρέπει να υπάρχουν ρίζες που κοιτούν απ΄ευθείας τον παρατηρητή.
  • Η κωνικότητα στις ρίζες πρέπει να ξεκινά από τη βάση του κορμού και προς τα έξω.

5

 

Κανόνες που αφορούν την κορυφή:

  • Ένα δέντρο πρέπει να έχει μόνο μία κορυφή.
  • Η κορυφή του δέντρου πρέπει να κατευθύνεται ελαφρά προς τον θεατή.
  • Η κορυφή πρέπει να τελειώνει στην κατεύθυνση που χαράζει η βάση του κορμού. Η ροή πρέπει να διατηρείται.
  • Για τον κανονικό όρθιο και τον μη κανονικό όρθιο ρυθμό η κορυφή του δέντρου πρέπει να είναι επάνω από τη βάση του.
  • Μία σύνθεση δάσους έχει μόνο μια κορυφή.

6

 

 

Κανόνες που αφορούν τα κλαδιά:

  • Τα κλαδιά δεν πρέπει να διασταυρώνονται μεταξύ τους, ούτε να υπάρχουν κλαδιά που να διασχίζουν τον κορμό στο μπροστά ή πίσω μέρος του δέντρου.
  • Δεν πρέπει να υπάρχουν κλαδιά στην μπροστινή όψη του δέντρου που να έρχονται κατευθείαν προς τον παρατηρητή.

7

  • Το πρώτο κλαδί πρέπει να βρίσκεται περίπου στο 1/3 του συνολικού ύψους του δέντρου.
  • Τα υπόλοιπα κλαδιά βρίσκονται περίπου στο 1/3 του κάθε φορά εναπομείναντος ύψους του δέντρου.
  • Τα κλαδιά πηγαίνουν στο εξωτερικό μέρος των καμπυλών του κορμού. Όχι κλαδιά σε « κοιλιές» του δέντρου.

8

  • Η διάμετρος των κλαδιών πρέπει να βρίσκεται σε προοπτική προς τον κορμό. Κλαδιά που είναι μεγαλύτερα από το 1/3 του κορμού πρέπει να αποφεύγονται.
  • Το πρώτο κλαδί πρέπει να είναι αριστερά (ή δεξιά), το δεύτερο κλαδί αντίθετα να είναι δεξιά (ή αριστερά), το τρίτο κλαδί να είναι στο πίσω μέρος του κορμού.
  • Τα κλαδιά θα πρέπει οπτικά να εναλλάσσονται. Όχι παράλληλα κλαδιά.
  • Όσο προχωρούμε προς την κορυφή τα κλαδιά πρέπει να μικραίνουν σε μέγεθος και πάχος.
  • Πρέπει να υπάρχουν ορισμένοι κενοί χώροι μεταξύ των κλαδιών.
  • Το πρώτο και δεύτερο κλαδί (αριστερό και δεξί ή το αντίθετο) πρέπει να τοποθετούνται μπροστά από τη μέση γραμμή, ώστε να εντυπωσιάζουν και να “προσκαλούν” τον θεατή.
  • Το πρώτο, το δεύτερο και το τρίτο κλαδί πρέπει να είναι περίπου σε γωνία 120 μοιρών μεταξύ τους, με το πίσω κλαδί να μην είναι απευθείας πίσω από το δέντρο.

9

  • Να υπάρχει μόνο ένα κλαδί σε κάποια θέση του κορμού και όχι “τροχός” ή σπειροειδή κλαδιά, αλλά ούτε και κλαδιά που βρίσκονται ακριβώς απέναντι από άλλα.
  • Τα κλαδιά πρέπει να δημιουργούν το περίγραμμα ενός σκαληνού τριγώνου.
  • Τα δευτερεύοντα κλαδιά πρέπει να εναλλάσσονται δεξιά και αριστερά και να ακολουθούν τους κανόνες τοποθέτησης του κύριου κλαδιού και επιπλέον να μην υπάρχουν δευτερεύοντα κλαδιά που να πηγαίνουν προς τα πάνω ή κάτω. Αυτό δημιουργεί τελικά ομοιόμορφες συστάδες φυλλώματος.
  • Για να δημιουργηθεί η ψευδαίσθηση ενός μεγάλου σε ηλικία δέντρου κατεβάζουμε με συρμάτωμα τα μεγαλύτερα και πιο χαμηλά κλαδιά προς τα κάτω. Τα κλαδιά που βρίσκονται κοντά ή αποτελούν την κορυφή του δέντρου μπορεί να είναι οριζόντια ή με ανοδική κατεύθυνση, αφού αποτελούν το πιο νέο τμήμα.
  • Τα κλαδιά για τον ρυθμό “καταρράκτη” (Cascade) ακολουθούν γενικά τους κανόνες για τους δύο “όρθιους” ρυθμούς, μόνο που στην περίπτωση αυτή ο κορμός κατευθύνεται προς τα κάτω.
  • Σε δέντρα με διπλό κορμό δεν πρέπει να υπάρχουν κλαδιά μεταξύ των κορμών που να διασταυρώνονται με αυτούς. Τα εξωτερικά κλαδιά και των δύο κορμών δημιουργούν το τρίγωνο του φυλλώματος.
  • Ένα Jin δεν πρέπει να κρύβεται από το φύλλωμα.

 

Κανόνες που αφορούν τα Pots:

  • Το δέντρο πρέπει να τοποθετείται πίσω από την μεσαία γραμμή του pot και ελαφρώς αριστερά ή δεξιά από την κεντρική διαχωριστική γραμμή.
  • Το βάθος ενός pot πρέπει να ίδιο με τη διάμετρο της βάσης του κορμού, με εξαίρεση τον ρυθμό Cascade.
  • Χρωματιστά και εφυαλωμένα pots πρέπει να χρησιμοποιούνται για ανθοφόρα δέντρα και δέντρα με φρούτα, ώστε το χρώμα να συμπληρώνει το χρώμα των λουλουδιών.
  • Το πλάτος του pot πρέπει να είναι τα 2/3 του ύψους του δέντρου. Για πολύ κοντά δέντρα μπορεί να είναι τα 2/3 της εξάπλωσης του δέντρου.
  • Το στυλ του pot πρέπει να ταιριάζει με το ύφος του δέντρου. Σε όρθια και χωρίς πολλή κίνηση δέντρα ταιριάζουν παραλληλόγραμμα pots, ενώ σε μη κανονικού όρθιου ρυθμού δέντρα με περισσότερη κίνηση οβάλ ή κυκλικά pots. Δέντρα με σημαντικά μεγάλες διαστάσεις θα πρέπει να βρίσκονται σε βαθιά παραλληλόγραμμα pots.

10

Πηγές

evergreengardenworks.com

bonsaiprimer.com        

ausbonsai.com