Στις ιαπωνικές εκθέσεις και στους καταλόγους δέντρων bonsai είθισται αυτά να κατηγοριοποιούνται ανά μέγεθος, παρά το γεγονός ότι δεν υπάρχει απαραίτητα συμφωνία όσον αφορά τα ακριβή μεγέθη ή τα ονόματα των κατηγοριών. Η έννοια, όπως και να ‘χει, των κλιμάκων είναι γερά εδραιωμένη και σίγουρα χρήσιμη, τόσο για την καλλιέργεια, όσο και για την κατανόηση των δέντρων bonsai από αισθητικής πλευράς. Η φωτογραφία ενός bonsai ίσως να μη δίνει στον θεατή την ακριβή εικόνα του μεγέθους του δέντρου, με αποτέλεσμα να χρειάζεται να συμπληρωθεί με γραπτή αναφορά στην κατηγορία του όσον αφορά το μέγεθος. Αυτή με τη σειρά της δίνει κατά προσέγγιση στοιχεία για το ύψος και το βάρος του συγκεκριμένου δέντρου.

  Αντίθετα με όσα πιστεύουν οι περισσότεροι, τα δέντρα bonsai δεν είναι όλα μικρά. Υπάρχει ειδική κατηγορία δέντρων, επί παραδείγματι, γι’ αυτά τα bonsai που υπερβαίνουν το ένα, κάποτε και τα περισσότερα, μέτρα ύψος.

(Πηγή:  weheartit.com)

  Στα πολύ μεγάλα δέντρα bonsai είναι αναγνωρισμένη η παραδοσιακή ιαπωνική πρακτική να κατηγοριοποιούνται τα δέντρα ανάλογα με τον αριθμό των ατόμων που χρειάζονται για να τα μετακινήσουν, για παράδειγμα δέντρο «για δυο χέρια», «για τέσσερα χέρια» και ούτω καθ’ εξής. Στην προκειμένη περίπτωση, βέβαια, πρόκειται για δέντρα με δεκάδες κλαδιά που προσομοιάζουν εύκολα με ένα πλήρως ανεπτυγμένο δέντρο. Τα δέντρα bonsai, μάλιστα, που υπάγονται στην τελευταία κατηγορία όσον αφορά το μέγεθος ονομάζονται «Αυτοκρατορικά», από τα τεραστίων διαστάσεων bonsai του Αυτοκρατορικού Παλατιού της Ιαπωνίας. Τα bonsai τέτοιου μεγέθους, πάντως, δεν είναι ιδιαίτερα διαδεδομένα εκτός Ιαπωνίας.

 Αυτοκρατορικό bonsai

(Πηγή: phoenixbonsai.com)

  Στο εκ διαμέτρου αντίθετο άκρο, υπάρχουν τεχνικές και φόρμες που ταιριάζουν αποκλειστικά στα μικρότερα μεγέθη δέντρων bonsai. Οι τεχνικές αυτές εκμεταλλεύονται τις μικροσκοπικές διαστάσεις τους και αποζημιώνουν τον θεατή για τον περιορισμένο αριθμό κλαδιών και φύλλων σ’ ένα τόσο μικρό δέντρο. Τα μικρότερα σε μέγεθος δέντρα bonsaiείναι τόσο μικρά, που μπορούν να χωρέσουν σε μια δακτυλήθρα! Όσο μικρότερα, όμως, είναι τα δέντρα, τόσο πιο δύσκολη είναι η φροντίδα τους.

Shito 

(Πηγή: bonsaime.com)

Κατηγορίες Δέντρων Bonsai ανάλογα με το Μέγεθος
Bonsai Μεγάλου Μεγέθους
Κοινό όνομα	Κατηγορία Μεγέθους	Ύψος Δέντρου
Αυτοκρατορικό	Οκτώ χέρια	152-203 εκ.
Hachi-uye	Έξι χέρια	102-152 εκ.
Dai	Τέσσερα χέρια	76-122 εκ.
Omono	Τέσσερα χέρια	76-122 εκ.
Bonsai Μεσαίου Μεγέθους
Κοινό όνομα	Κατηγορία Μεγέθους	Ύψος Δέντρου
Chiu	Δυο χέρια	41-91 εκ.
Chumono	Δυο χέρια	41-91 εκ.
Katade-mochi	Ένα χέρι	25-46 εκ.
Bonsai Μινιατούρες
Κοινό όνομα	Κατηγορία Μεγέθους	Ύψος Δέντρου
Komono	Ένα χέρι	15-25 εκ.
Mame	Ένα χέρι	13-20 εκ.
Shohin	Μέγεθος παλάμης	5-15 εκ.
Shito	Μέγεθος δακτύλου	5-10 εκ.
Keshitsubo	Μέγεθος σπόρου	3-8 εκ.

(Πηγή: artofbonsai.org)

  Ειδικά όσον αφορά τα Bonsai σε μέγεθος μινιατούρας, συνήθως ονομάζονται στο σύνολό τους  Shohin, μιας και οι διαφορές στο ύψος είναι απειροελάχιστες μεταξύ των κατηγοριών της ομάδας. Παρ’ όλα αυτά, δεδομένων των μεγεθών, μεγάλη σημασία έχει και η ισορροπία του δέντρου. Για παράδειγμα, αν ένα δέντρο έχει πλάτος πάνω από 40 εκ., αλλά δεν ξεπερνά σε ύψος τα 25 εκ., τότε είναι υπερβολικά «βαρύ» για να ονομαστεί shohin. Άλλοτε το στιβαρό επιφανειακό ριζικό σύστημα δίνει την αίσθηση πως το δέντρο δεν ταιριάζει με τη λεπτή αισθητική των δέντρων shohin. Μπορεί, βέβαια, να συμβεί και το αντίστροφο, ένα δέντρο να έχει ύψος 30 εκ., αλλά λόγω της λεπτοκαμωμένης «κορμοστασιάς» του (ειδικά αν ακολουθεί το στυλ bunjin/literati) και των ελάχιστων κλαδιών και φύλλων του να δείχνει μικροκαμωμένο και λεπτεπίλεπτο. Σε αυτή την περίπτωση μπορεί να γίνει αποδεκτό ως shohin.

 

ΣΗΜΕΙΩΣΗ: Όσα αναφέρονται παραπάνω αποτελούν γενικές κατευθυντήριες γραμμές, καθώς δεν υπάρχει επίσημη και ακριβής κατηγοριοποίηση σχετικά με το μέγεθος των δέντρων bonsai. Στις επίσημες εκθέσεις είναι ευθύνη αποκλειστικά των κριτών ή / και των διοργανωτών να επιλέξουν τα τελικά κριτήρια με βάση τα οποία θα επιλεγούν τα δέντρα.

 Πηγές

Wikipedia.org

 guide.makebonsai.com

 growingbonsai.net

 shohin-europe.com